kwetsbaar vertrouwen

In 2015 heeft de gemeente Rotterdam voor circa € 1,2 mrd. aan leveringen, diensten en werken ingekocht en aanbesteed. In dit onderzoek heeft de rekenkamer onderzocht welke integriteitrisico’s zich in het inkoop- en aanbestedingsproces kunnen voordoen en op welke wijze het college deze integriteitrisico’s inzichtelijk heeft gemaakt en deze beheerst. Daarbij is gekeken naar de maatregelen die de gemeente Rotterdam heeft getroffen én naar de werking van deze maatregelen in de praktijk.

Uit het onderzoek blijkt dat vanuit de primaire behoefte om zo doelmatig en pragmatisch mogelijk in te kopen in voorkomende gevallen wordt gezocht naar inkoopprocedures om zo snel en gemakkelijk mogelijk aan de inkoopwensen te voldoen. Dit binnen de wettelijke kaders, maar zonder altijd voldoende rekening te houden met integriteit. Integriteitrisico’s worden door het college onvoldoende onderkend. Dit vertaalt zich ook in het verbeterprogramma ‘Inkoop op orde’, dat het borgen van integriteit als één van de doelstellingen heeft, maar zich in de uitwerking ervan met name richt op het borgen van rechtmatigheid.

Het onderzoek laat daarnaast zien dat de beheersmaatregelen om integriteit te waarborgen, in de praktijk niet altijd goed worden uitgevoerd. Zo wordt soms nog buiten de aanbestedingsprocedure om ingekocht en is er beperkte aandacht voor de grotere integriteitrisico’s zoals rondom de relatief kleine inkopen, de initiële selectie van leveranciers bij onderhandse aanbestedingsprocedures en uitvoering van contractmanagement. Mede hierdoor blijft het risico op integriteitschendingen in de praktijk bestaan. Factoren, zoals kwaliteit van informatievoorziening en ICT-ondersteuning, beschikbaarheid en kwaliteit van eigen personeel en afhankelijkheid van extern personeel, dragen ertoe bij dat de naleving van maatregelen die de integriteitrisico’s reduceren, beperkt is.

Het college herkent zich niet in alle conclusies en vindt dat een deel van de conclusies moet worden genuanceerd. Veel inspanningen zijn verricht en er zijn veel maatregelen al genomen. De rekenkamer geeft aan dat zij verbeteringen ziet in de opzet en het bestaan van beheersmaatregelen, maar dat deze beheersmaatregelen in de dagelijkse praktijk niet hun bedoelde werking hebben.