bijstand op afstand

In Krimpen aan den IJssel is het aantal mensen met een bijstandsuitkering sterker gegroeid dan landelijk, maar dit aantal is nu aan het dalen. Het aandeel jongeren in de Krimpense bijstand blijft echter stijgen. De hulp aan werkzoekenden, met name mensen met een langere afstand tot de arbeidsmarkt, schiet op sommige punten tekort. De gemeenteraad heeft hier weinig invloed op, omdat het de hulp aan werkzoekenden heeft uitbesteed aan het regionale samenwerkingsverband IJsselgemeenten. IJsselgemeenten houdt niet helemaal rekening met de specifieke Krimpense situatie en wensen van de Krimpsense gemeenteraad. Dit en meer concludeert de Rekenkamer Krimpen aan den IJssel in haar rapport ‘Bijstand op afstand’.

Participatiewet
Gemeenten hebben sinds de invoering van de Participatiewet in 2015 de taak om zo veel mogelijk mensen te begeleiden naar werk. Naast ‘reguliere’ bijstandsgerechtigden moeten de gemeenten ook mensen met een arbeidsbeperking helpen aan het werk te komen, zoals mensen die in het verleden werkten in sociale werkvoorzieningen. Krimpen aan den IJssel heeft de uitvoering van de Participatiewet uitbesteed aan de zogeheten GR (gemeenschappelijke regeling) IJsselgemeenten, een samenwerkingsverband met de gemeenten Capelle aan den IJssel en Zuidplas.

ontwikkelingen in de Krimpense bijstand
In Krimpen aan de IJssel nam het aantal mensen met een bijstandsuitkering in 2015 en 2016 sterk toe. Bovendien steeg dit aantal sneller dan landelijk, ondanks de aantrekkende economie. In de jaren 2016 en 2017 kregen veel mensen een bijstandsuitkering toegewezen, onder andere doordat Krimpen aan den IJssel veel vluchtelingen opnam. Tegelijkertijd vonden steeds meer mensen uit de bijstand blijvend werk, waardoor in 2017 en 2018 het totale aantal mensen met een bijstandsuitkering gelijk bleef. Hoewel GR IJsselgemeenten een aantal maatregelen heeft die goed helpen om mensen blijvend aan het werk te helpen, schiet de begeleiding op sommige punten tekort. Zo krijgen sommige uitkeringsgerechtigden helemaal geen begeleiding, of pas nadat ze hier lang op hebben moeten wachten. Dit komt doordat GR IJsselgemeenten ervoor kiest om mensen met de grootste kans op een baan de meeste begeleiding te geven.

specifieke groepen: jongeren, arbeidsbeperkten, statushouders
Ook lijken maatregelen gericht op jongeren onvoldoende te werken, aangezien hun aandeel toenam van 7,3% in 2015 naar 10,4% in 2018. De doelstelling van de gemeente is maximaal 7%. Weliswaar ligt de instroom van jongeren niet heel hoog, maar ze stromen relatief minder vaak uit. In het onderzoek van de rekenkamer kwam ook naar voren dat er maar weinig jongeren vanuit de bijstand uitstromen naar studie, terwijl dit wel de ambitie is van de gemeente en van GR IJsselgemeenten.
In de eerste jaren na de invoering van de Participatiewet kwam de begeleiding van arbeidsbeperkten in Krimpen moeizaam op gang. Inmiddels halen de gemeente en de GR IJsselgemeenten hun doelstellingen rondom de arbeidsbeperkten, al constateert de rekenkamer dat deze doelstellingen misschien wel wat ambitieuzer mogen.
De voormalige vluchtelingen (statushouders) zijn vaak voor langere tijd afhankelijk van een bijstandsuitkering, bijvoorbeeld omdat ze de taal niet spreken en omdat hun eventuele diploma’s niet altijd geldig zijn in Nederland. Het is dus niet verrassend dat GR IJsselgemeenten tot nu toe geen enkele statushouder vanuit de bijstand naar werk heeft kunnen begeleiden.

bijstand op afstand
De gemeente Krimpen aan den IJssel heeft geen specifieke opdrachten gegeven aan GR IJsselgemeenten om extra aandacht te besteden aan bepaalde groepen, zoals de eerder genoemde jongeren of statushouders. Specifieke aandacht is ook lastig te realiseren binnen de huidige samenwerking, omdat de gemeenten onderling hebben afgesproken om hun beleid te harmoniseren zodat het efficiënt blijft voor GR IJsselgemeenten. Daarbij komt dat, zoals beschreven, GR IJsselgemeenten de meeste tijd en middelen investeert in het helpen van mensen met relatief goede kansen op een betaalde baan en minder op mensen met een langere afstand tot de arbeidsmarkt, zoals ouderen of vluchtelingen.

aanbevelingen aan het college en de gemeenteraad
De rekenkamer beveelt het college van burgemeester en wethouders daarom onder meer aan om een specifieke aanpak te ontwikkelen voor jongeren, ouderen en andere groepen die extra aandacht verdienen. Deze aanpak zou de gemeente moeten opdragen aan de GR IJsselgemeenten, ook wanneer dit misschien ten koste gaat van de efficiëntie. Verder zou de gemeenteraad moeten nagaan of de uitbesteding van de hulp aan bijstandsgerechtigden aan de GR IJsselgemeenten een goede manier is om de doelen te bereiken die de gemeenteraad heeft als het gaat om de bijstand.